نوروز چیست؟نخستین روز از فروردین ماه که از این جهت نوروز نام گرفت.در این دوره ی سیزده روزه جشنی بر طبق آیین برای بزرگداشت یک رویداد واقعی و اساطیری برگذار می شود.1

جشنهایی که در این ماه برگذار می شده به لحاظ مفهوم،موضوع و فلسفه برگذاری آن با نوروز تفاوت دارد.درواقع پس از سپری شدن پنج روز اول نوروز که آن را با اصطلاحاتی همچون«نوروز بزرگ»،«نوروز عوام و رعایا»،«نوروز ملک» و «جشن بزرگ» شناختیم، از روز ششم فروردین، نوروز دیگر جبهه ی عمومی خود را از دست می داد یا صورت خاصی به خود می گرفت به بیان دیگر درباری می شد و مردم بیشتر هدایای خود را به پادشاه تقدیم می کرده اند.

جشن روز ششم فروردین(خردادیشت):روز تولد و برگزیده شدن زرتشت، تعلق به امشاسپندان موجب شده زرتشتیان ایرانی کهن آن را جشن خردادیشت، آفرینگان و حتی بهترین روز نوروز بنامند.

بیرونی عقیده دارد که روز ششم، روز امید نام دارد و متعلق به فرشته ی آب (هروذا) است به همین علت ایرانیان در این روز غسل می کنند و در سپیده دم تن را شستشو می دهند تا گرد و غبار سال کهنه را بشویند و طلب باران کنند².البته این جشن موسوم به آبریزگان نیز رسم مشترک روزهای سیزدهم و تیر ماه نیز است.

علت شهرت یافتن ششم فروردین(خرداد روز)به جشن بزرگ یا آفرینگان این است که بسیاری از دلاوریهای سرداران ایرانی همانند زریر،رستم،سام،سیاوش و...در این روز بوقوع پیوسته.³

جشن فروردینگان:در روز نوزدهم(فروردین روز)بعلت تلاقی نام ماه و روز، جشنی بنام فروردینگان برگذار می شود.

در چنین روزی ایرانیان به زیارت اهل قبور می رفتند و طی مراسمی از آنان یاد می کرده اند، که این جشن نیز در سرزمینهای دیگر نیز موسوم بوده است. هندوها آن را «جشن اموات» نامیده اند و زرتشتیان بنام «فرُودگ» می خوانند که در این روز برای ارواح مردگان طلب آمرزش و به نیازمندان کمک مالی می کنند.رومیان به آن جشن «مانس» می گفتند که در این روز برای مردگان قربانی می کردند.

جشن سیزده بدر:سیزدهم فروردین روزی از نوروز است که مختص طبیعت و تفرج در صحرا و باغ است. بحث اصلی در باب سیزده بدر نحوست یا عدم نحسی آن است.

آیا روز سیزدهم فروردین روز نحسی است؟پرسشی که همواره در باور اجتماع ایرانی حتی اروپا نیز مطرح بوده است.ابوریحان بیرونی ضمن تقسیم روزهای ماه با تفکیک مناسبتها و مفهوم روزها، به چهار گروه«مسعود- مکروه- مختار- منحوس» در عین شگفتی، مقابل کلمه ی منحوس، واژه ی سعد یعنی خوشبختی را نوشته است.?

رسوم سیزده بدر:در این روز دختران آرزوی خوشبختی خود را دارند وگره زدن سبزه در بعضی نقاط و پرتاب کردن آن بر روی پشت بام به نشانه ی بخت گشایی و زدودن کهنگی است.خانواده ها به طبیعت رفته و با هدف اینکه همای سعادت به آنها رو کند سبزه های گره زده ی خود را در جوی آب روان رها می سازند.4

گفتن دروغ سیزده به جهت شوخی و خنده و پختن غذاهایی چون سبزی پلو، کوکو سبزی و... به نشانه ی سرسبزی و کامیابی در سال نو از دیگر رسوم در این روز است.

1.بیرونی،1367،ص253

2.آثارالباقیه،ص285،زین الاخبار ص241،اسطیر ایران باستان ص147

?.زرتشتیان این جشن را«هفدورو» نامیده اند که مخفف عدد?? است و معتقدند دراین روز?? واقعه ی مهم در جهان رخ داده است